Centrum Mikrobioty

Mikrobiom jelitowy

Mikrobiom jelitowy (de facto mikrobiota jelitowa [pojęcia używane zamiennie, choć „mikrobiom jelitowy” to częściej opis odnoszący się do zespołu wszystkich genów drobnoustrojów znajdowanych w przewodzie pokarmowym]) tworzą mikroorganizmy komensalne, symbiotyczne i pasożyty bytujące w przewodzie pokarmowym, budujące swoistą i unikatową strukturę ekologiczną. Obecnie wiemy, że w ludzkim przewodzie pokarmowym żyje co najmniej tyle komórek, ile buduje nasze ciało (od 1,2 do 10 razy więcej, łącznie około 100 bilionów komórek).

Termin mikrobiota jelitowa po raz pierwszy został użyty przez amerykańskiego genetyka i mikrobiologa Joshua Lederberga. Za pomocą tego pojęcia określił zbiorowy genom wszystkich mikroorganizmów bytujących w układzie trawiennym, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i utrzymania sprawnie działającego systemu immunologicznego. Do najliczniej występujących bakterii we florze przewodu pokarmowego zalicza się między innymi Bacteroides, Eubacterium,  Bifidobacterium, Lactobacillus oraz Clostridium.

FMT – Fecal Microbiota Transplantation

Przeszczepienie mikrobioty jelitowej (fecal microbiota transplantation – FMT) polega na podaniu zawiesiny od zdrowego dawcy do chorego w celu odtworzenia prawidłowej flory bakteryjnej jelita. Uważa się, że przeszczepienie mikrobioty (transplantacja, zabieg FMT) działa poprzez odtworzenie różnorodności mikrobiomu jelitowego pacjenta typowymi mikroorganizmami, które znajdują się w przewodzie pokarmowym zdrowych ludzi. W sposób konkurencyjny wypierają one z przewodu pokarmowego (poprzez „zabieranie miejsca” – nisz jelitowych oraz pokarmu) C. difficile, udowodniono także bezpośrednie działanie inhibujące w przypadku konkretnych bakterii.

Używamy określenia transplantacja lub przeszczep mikrobioty jelitowej, a nie przeszczep kału, stolca, przeszczep fekalny czy przeszczep bakterii kałowych. Kał jest tylko materiałem wyjściowym do uzyskania zawiesiny innych mikroroganizmów, które żyją w jelicie grubym.

Zakażenie Clostridoides difficile – pierwsze ugruntowane naukowo wskazanie do przeszczepienia mikrobioty jelitowej

Objawowe zakażenie Clostridioides (Clostridium) difficile (CDI-Clostridioides difficile infection) jest ostrą chorobą zapalną przewodu pokarmowego, manifestującą się co najmniej trzema nieuformowanymi stolcami w ciągu 24 godzin. Jeszcze do niedawna jej leczenie wiązało się z hospitalizacją oraz z wyłączeniem pacjenta z normalnego funkcjonowania. Dzisiaj szansą dla chorych jest przeszczepienie flory bakteryjnej jelita określany także jako transplantacja mikrobioty jelitowej.

Zakażenie Clostridioides powoduje, że prawidłowa mikrobiota jelitowa człowieka ulega zaburzeniu. Na zmiany w jej składzie szczególnie narażone są osoby:

• nadużywające antybiotyków,
• przyjmujące inhibitory pompy protonowej,
• chorujące przewlekle,
• z nieprawidłowościami anatomicznymi (zwężenia, uchyłki, przetoki),
• często przebywające w szpitalach,
• powyżej sześćdziesiątego piątego roku życia.

C. difficlile (CD) jest bakterią beztlenową Gram-dodatnią, wytwarzającą zarodniki (spory) oraz silne egzotoksyny. Dotychczasowa jej nazwa (Clostridium difficile) została zmieniona w 2016 roku na Clostridioides difficile, ze względu na przeniesienie jej do nowego rodzaju Clostridioides. Nadal dopuszczalne jest stosowanie obydwu nazw.

Bakterie Clostridium – szczepy nietoksynotwórcze mogą bytować w przewodzie pokarmowym noworodków oraz osób w wieku podeszłym. Należą tu również ”dobroczynne” rodzaje Clostridium. Bakterie Clostridioides difficille nie stanowią flory fizjologicznej osób zdrowych, a ich wzrost w świetle jelita jest silnie tłumiony przez prawidłową florę jelitową. Stosowanie leków nieprawidłowo zmieniających skład fizjologicznej flory jelitowej i redukujących liczbę bakterii występujących w jelicie grubym, sprzyja gwałtownemu wzrostowi C. difficile.

Transplantacja mikrobioty jelitowej (FMT; fecal microbiota transplantation) jest niezwykle skuteczną metodą leczenia CDI w Polsce i na świecie – dane literaturowe mówią, o nawet 90% wyleczalności. Przeszczepienie mikrobioty jelitowej jest w szczególności dla pacjentów, którzy zmagają się z zakażeniem o charakterze nawrotowym oraz opornym na antybiotykoterapię.

Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta, któremu ma zostać podana mikrobiota jelitowa. Nasze praktyki wskazują, że zgodnie z protokołem postępowania opracowanym przez Human Biome Institute, przy jego pełnym przestrzeganiu wyleczonych zostaje nawet 96% chorych. Transplantacja flory bakteryjnej preparatami Mbiotix HBI/Mbiotix Caps produkowanymi w Polsce pozwala raz na zawsze zapomnieć o chorobie i przykrych dolegliwościach ze strony układu pokarmowego.